Natuursteen, wat is dat?

Natuurstenen is steen die in de natuur wordt aangetroffen c.q. ontgonnen en die wordt gebruikt als bouwmateriaal of voor grafmonumenten. Sinds mensenheugenis worden bouwwerken en grafstenen gemaakt van natuursteen.

De vorming van natuursteen is een natuurlijk proces van onze aarde die tot op de dag van vandaag doorgaat. Natuursteen is in feite een stuk van de aardkorst waarop wij leven. Deze aardkorst drijft namelijk op vloeibaar gesteente dat langzaam beweegt.

Het vloeibare gesteente bobbelt en scheurt hierdoor worden allerlei vervormingen in de aardkorst veroorzaakt. Denk aan bergen en zeetroggen. Dit is over het algemeen een traag proces waar je weinig van merkt. Echter soms zijn er omstandigheden waardoor het proces verstoort c.q. versnelt wordt. Dan ontstaat een aardbeving of een vulkaanuitbarsting.

Slechts een deel van de natuursteen van onze aardkorst kan worden ontgonnen. Dit gebeurt in een zogenaamde groeve. Deze groeves kun je over de hele wereld vinden. Elk werelddeel heeft een unieke aardkorst en elk land heeft daarom zijn unieke natuursteen.

Verschillende natuursteen soorten en kleuren

De gewonnen natuursteen bestaat gewoonlijk uit enorme brokken die later worden verzaagd tot platen en/of tegels. magma natuursteen

Er bestaan ook natuursteen soorten die in plakken gewonnen worden, zoals bijvoorbeeld leisteen. Deze natuursteen soorten zijn van nature uit laagjes opgebouwd.

Natuursteen is dus een natuurproduct dat bestaat uit gestold steen (magma of lava) of uit versteend sediment (zand, kalk, kei). Natuursteen is miljoenen jaren oud en is daarom uniek qua uitstraling en bovendien duurzaam in gebruik.

Natuursteen wordt onderverdeeld in verschillende soorten op basis van de wijze van vorming van de steen.

Stollingsgesteenten – graniet, trachiet en basalt
Afzettingsgesteenten – kalksteen en zandsteen
Metamorfe gesteenten – marmer en kwartsiet

De meeste natuursteen soorten kunnen op verschillende wijze worden bewerkt om het gewenste eindproduct op te leveren, te weten:

Glanzend – De natuursteen wordt gepolijst of gezoet.
Dof – De natuursteen wordt geschuurd, gezaagd of anderszins oud gemaakt.
Ruw – De natuursteen wordt gestraald, gebouchardeerd, gefrijnd of gevlamd.

Graniet

“Zo hard als graniet!” Wie kent deze woorden niet.

Wat maakt graniet zo hard en duurzaam? Graniet is een stollingsgesteente die overal ter wereld voorkomt.

Wanneer de hete vloeibare steen eenmaal gekoeld is, wordt deze bikkelhard. Graniet is daarom duurzaam en heeft weinig onderhoud nodig.

Graniet kan tegen alle weerswomstandigheden en wordt daarom veel gebruikt voor het vervaardigen van grafmonumenten.

Omdat graniet overal ter wereld voorkomt, zijn er veel kleuren graniet.

Graniet is gelijkmatig van structuur en gespikkeld. Deze spikkels (vaak kristallen) zorgen voor de kleur.

Door deze spikkeling is graniet een natuursteen soort waarbij je geen rekening hoeft te houden met het patroon in de steen.

Graniet kan op vrijwel alle manieren bewerkt worden, waardoor zowel verschil in kleur als in intensiteit kan ontstaan.

Marmer en kalksteen

Marmer is de meest bekende natuursteen en valt onder de metamorfe gesteenten. Dit houdt in dat de steen als het ware opnieuw door de natuur in de aardkorst “bewerkt” is. Marmer is gevormd uit kalksteen. Om deze reden wordt kalksteen over het algemeen ook marmer genoemd, hoewel dit incorrect is. Kalksteen is namelijk een afzettingsgesteente.

De kleur en structuur lijken echter wel op elkaar. Ze hebben beide mooie kleurschakeringen en aders. Door de eeuwen zijn er prachtige bouwwerken van marmer en/of kalksteen gemaakt.

Veel kalksteen soorten die in Nederland gebruikt worden komen uit België. (Belgische) kalksteen is opgebouwd uit bijna zuivere kalk met verontreiniging van koolstof. Hoe meer verontreiniging, hoe donkerder de steen wordt.

Marmer en kalksteen zijn beide gevoelig voor zuur. De bewerking van de natuursteen moet daarom aangepast worden op het gebruik. Bij intensief gebruik is zoeten beter dan polijsten. Marmer heeft door de metamorfose een kristallijne structuur en is veel vorstbestendiger dan kalksteen.

Kalksteen is weer in meer kleuren verkrijgbaar dan marmer. En kan bovendien fossiele resten van planten of dieren bevatten waardoor mooie resultaten bereikt kunnen worden met de verschillende bewerkingen.

Kalksteen kan worden gepolijst, geschuurd, gestraald, gefrijnd en gebouchardeerd en ook ruw gehakt worden. Marmer is een lichte natuursteen en wordt daarom meestal alleen gepolijst of gezoet.

Enkele marmer soorten

Leisteen en kwartsiet

Leisteen en kwartsiet zijn gelaagde natuursteen soorten. Ze worden in de groeves als het ware in plakken gewonnen. Dit heet schollen. Deze schollen worden nog een aantal keren gespleten totdat de gewenste dikte wordt bereikt.

Dit wordt een flagstone genoemd of gewoon scherf. Later worden de flagstones weer tot rechthoekige of vierkante tegels verzaagd.

Leisteen en kwartsiet zijn gevormd uit zand of klei. Dit zie je heel duidelijk in de kleur terug. Leisteen is een afzettingsgesteente, terwijl kwartsiet net als marmer een metamorf gesteente is dat ontstaan is uit de metamorfose van zandsteen. Zowel leisteen als kwartsiet kunnen gepolijst en gezoet worden.

Leisteen en kwartsiet zijn geschikt voor vloeren omdat ze van nature stroef zijn en de kans op uitglijden daarom kleiner is. Leisteen en kwartsiet voelen ook prettig en koel aan op de voeten.

Het grootste verschil tussen leisteen en kwartsiet is de slijtvastheid. Kwartsiet is een metamorf van zandsteen die zeer slijtvast is.

Leisteen komt voort uit klei, dat zacht en daarom onderhevig aan slijtage is. Echter, door de structuur van lagen die als het ware in plakjes afbrokkelen wordt de slijtage van leisteen vaak niet als storend ervaren.

Natuursteen onderhoud

onderhoud natuursteen Natuursteen heeft niet meer onderhoud nodig dan andere harde materialen. Een algemene regel is niet te geven. Onderhoud vindt meestal plaats omdat de kleur of de glans “er minder uitziet”. De hechting van vuil aan natuursteen is afhankelijk van de porositeit en ruwheid van de specifieke steen.

Graniet is duurzaam en heeft weinig onderhoud nodig. Naast graniet zijn er talloze andere steen soorten, zoals Belgisch hardsteen of marmer. Deze soorten natuursteen zijn wel aan weersinvloeden onderhevig en moeten zorgvuldig onderhouden worden om hun natuurlijke schoonheid te behouden. Kalkhoudende natuursteen is gevoelig voor agressieve schoonmaakmiddelen en moet onderhouden worden met middelen die specifiek bedoeld zijn voor marmer of kalksteen. Schoonmaakazijn, allesreiniger en chloor zijn uit den boze voor deze steen soorten. Helaas worden juist deze producten vaak is badkamers en toiletten toegepast op de natuursteen. Zepen kunnen wel gebruikt worden. Wassen zijn minder geschikt om te reinigen, maar laten daarentegen wel een beschermlaagje op de natuursteen achter die ervoor zorgt dat vuil minder snel hecht.

Over het algemeen worden grafmonumenten van graniet gemaakt. Graniet is een voor Nederland geschikte steen soort die weinig onderhoud nodig heeft. Wilt u toch kiezen voor een andere natuursteen soort, dan kan Steenhouwerij Krul u adviseren over het onderhoud. Mocht u meer informatie wensen over de mogelijkheden en kosten van onderhoud en/of renovatie van grafstenen, dan kunt u te allen tijde vrijblijvend met ons contact opnemen. Wij kunnen desgewenst ook een jaarlijks onderhoudscontract met u overeenkomen.